อำเภอเมือง
- อุทยานประวัติศาสตร์กำแพงเพชร ทางเข้าตั้งอยู่นอกเมืองกำแพงเพชรไปประมาณ 5 กิโลเมตร ตามถนนสายกำแพงเพชรไปประมาณ 5 กิโลเมตร ตามถนนสายกำแพงเพชร - พรานกระต่าย แล้วเลี้ยวซ้ายตรงกิโลเมตรที่ 360 อุทยานประวัติศาสตร์ กำแพงเพชรแบ่งออกเป็นโบราณสถานฝั่งตะวันออก และ ฝั่งตะวันตกของแม่น้ำปิง ซึ่งใช้วัสดุก่อสร้างที่แตกต่างกัน ด้านตะวันออกของแม่น้ำปิง ซึ่งใช้วัสดุก่อสร้างที่แตกต่างกัน ด้านตะวันออกของแม่น้ำปิง เป็นที่ตั้งเมืองกำแพงเพชร โบราณสถาน จะสร้างด้วยศิลาแลงและมีขนาดใหญ่ ส่วนโบราณสถานฝั่งตะวันตก คือ เมืองนครชุม ก่อสร้างด้วยอิฐ และมีขนาดเล็ก แต่รูปแบบศิลปะที่ปรากฎ มีลักษณะร่วมสมัย ระหว่างสุโขทัย และอยุธยา อุทยานประวัติศาสตร์กำแพงเพชรได้รับประกาศให้เป็น "มรดกโลก" ร่วมกับอุทยานประวัติศาสตร์สุโขทัย และอุทยานประวัติศาสตร์สรีสัชนาลัย จากองค์การศึกษาวิทยาศาสตร์ และ วัฒนธรรมแห่งสหประชาชาติ (UNESCO) เมื่อวันที่ 12 ธันวาคม 2534 สถานที่น่าสนใจภายในเขตอุทยานฯ ได้แก่ โบราณสถานฝั่งตะวันออก อยู่ในเขตอำเภอเมือง
- วัดพระแก้ว ตั้งอยู่กลางเมืองกำแพงเพชร เป็นวัดที่สำคัญ อยู่ติดกับบริเวณวัง เช่นเดียวกับวัดพระศรีสรรเพชญ์ ที่จังหวัดพระนครศรีอยุธยา หรือ วัดมหาธาตุกลางเมืองสุโขทัย ภายในบริเวณวัด ประกอบด้วยเจดีย์ประธานที่ฐานมีสิงห์ล้อมเจดีย์ทรงกลม ที่ฐานมีช้างรอบวิหารมณฑป อุโบสถ และเจดีย์รายทั้งหมด ล้อมรอบด้วยกำแพงศิลาแลงเป็นแท่ง ๆ โดยรอบ
- วัดพระธาตุ ตั้งอยู่ด้านทิศตะวันออกของวัดพระแก้ว มีพระเจดีย์ฐานสี่เหลี่ยมเป็นประธาน ล้อมรอบด้วยระเบียงคดที่เชื่อมต่อกับวิหารด้านทิศตะวันออก ที่สองข้างวิหาร มีเจดีย์รายอยู่ข้างละ 1 องค์ มีกำแพงแก้วล้อมรอบ
- สระมน เป็นสระรูปสี่เหลี่ยมกว้างประมาณ 16 เมตร รอบสระมีคันดินคูน้ำล้อมรอบ จากการขุดค้นที่บริเวณนี้พบเศษกระเบื้องมุงหลังคาเครื่องมือเครื่องใช้ และเครื่องประดับ
- ศาลพระอิศวร ตั้งอยู่ด้านหลังศาลจังหวัด สร้างในปี พ.ศ. 2503 เป็นฐานวิหารที่ก่อด้วยศิลาแลง พบองค์พระอิศวร และ พระอุมาเป็นหลักฐานทางประวัติศาสตร์ที่สำคัญ ซึ่งจารึกที่ฐาน ทำให้ทราบถึงสภาพของสังคมในสมัยพระบรมราชาธิราช เมื่อปี พ.ศ.2053
- กำแพงเมืองกำแพงเพชร เป็นกำแพงชั้นเดียว สร้างเป็นเชิงเทิน มี 2 ตอน ตอนล่างเป็นมูลดินสูงขึ้นไป 3 - 4 เมตร ตอนบนก่อด้วยศิลาแลง เป็นเชิงเทินมีใบเสมา และเจาะตรงใบเสมาไว้สำหรับมองข้าศึก
โบราณสถานบริเวณนครชุม หรือ ฝั่งตะวันตกของแม่น้ำปิง
- วัดพระบรมธาตุ ตั้งอยู่ในกลางเมืองนครชุม เป็นเจดีย์ที่เจ้าพระยาลิไทเสด็จมาสถาปนาและบรรจุพระบรมสารีริกธาตุไว้ เมื่อ พ.ศ. 1900 เดิมเป็นเจดีย์ทรงพุ่มข้าวบิณฑ์ 3 องค์ ตั้งอยู่บนฐานเดียวกัน ต่อมาพ่อค้าไม้ชาวกะเหรี่ยงได้ปฎิสังขรณ์เป็นเจดีย์แบบพม่าดังที่ปรากฎเมื่อ 80 - 90 ปีมาแล้ว
- วัดซุ้มกอ เป็นวัดขนาดเล็ก อยู่ทางทิศใต้ของเมืองนครชุมเจดีย์ ประธานเป็นเจดีย์ฐาน 8 เหลี่ยม มีองค์ระฆังแบบลังกา วัดนี้เคยขุดพบพระเครื่อง "ซุ้มกอ" เป็นจำนวนมาก ด้านหน้าของเจดีย์ประธาน มีวิหารเล็ก ๆ 1 หลัง
- กำแพงป้อมทุ่งเศรษฐี ตั้งอยู่ริมถนนพหลโยธิน ก่อนถึงตัวเมืองกำแพงเพชรเล็กน้อย ลักษณะเป็นป้อมปราการที่ก่อด้วยศิลาแลง รูปสี่เหลี่ยมสูงประมาณ 6 เมตร มีประตูทางเข้าตรงกลางป้อม 4 ด้าน ด้านในของป้อมมีเชิงเทินตรงฐานป้อมใต้เชิงเทินเป็นห้องมีทางเดินติดต่อกันได้ ตรงมุมมีีป้อมยื่นออก 4 มุม มีรูมองอยู่ติดกับพื้น แต่ด้านทิศเหนือถูกรื้อออกเสียด้านหนึ่ง
- วัดเจดีย์กลางทุ่ง ตั้งอยู่ตรงข้ามกับสถานีขนส่งกำแพงเพชร ก่อสร้างด้วยอิฐ มีวิหารและเจดีย์ทรงดอกบัวตูม เป็นเจดีย์ประธานลักษณะศิลปะเป็นแบบสุโขทัย
- วัดหนองพิกุล เป็นวัดสำคัญของเมืองนครชุม ส่วนหลังคาไม่ปรากฎให้เห็น แต่ผนังที่เหลืออยู่ในสภาพสมบูรณ์ ก่อด้วยอิฐ ฉาบปูน มีลวดลายประดับเป็นโบราณสถานที่ได้รับอิทธิพลจากลังกา
โบราณสถานนอกเมือง หรือเขตอรัญญิก
- วัดพระนอน มีกำแพงศิลาแลงปักล้อมรอบวัดไว้ทั้ง 4 ด้าน ด้านหน้าวัดมีบ่อน้ำสี่เหลี่ยม มีห้องอาบน้ำ และ ศาลาน้ำ ฐานและเสา เป็นศิลาแลง มีทางเท้าปูด้วยศิลาแลง มีโบสถ์ขนาดใหญ่ตั้งอยู่ด้านหน้า ด้านหลังเป็นวิหารพรนอน ก่อสร้างด้วยเสาศิลาแลงขนาดใหญ่ หลักฐานทางประติมากรรมที่พบ คือ ใบเสมารูปเทพพนม พาลีกับ ทรพี สันนิษฐานว่า สลักขึ้นในสมัยอยุธยา
- วัดพระสี่อิริยาบถ หรือ วัดพระยืน วัดนี้มีบ่อน้ำ และที่อาบน้ำอยู่หน้าวัดเช่นเดียวกับวัดพระนอนกำแพง เป็นศิลาแลงปักตั้งล้อม 4 ด้าน ด้านหน้าวัดมีวิหารขนาดใหญ่ยกฐานสูง 2 เมตร มีเสาลูกกรงเป็นศิลาแลงเหลี่ยม และมีทับหลังบนมุขหน้าวิหาร สิ่งสำคัญของวัด ได้แก่ มณฑปจตุรมุข แต่ละทิศ ประดิษฐานพระพุทธรูป 4 ปาง คือ เดิน นั่ง ยืน นอน อยู่โดยรอบทั้ง 4 ทิศ ตามลำดับ ปัจจุบันเหลือเพียงพระยืนขนาดใหญที่สวยงาม พระพักตร์เป็นลักษณะพระพุทธรูปศิลปะสุโขทัยแบบกำแพงเพชร
- วัดพระสิงห์ ถัดจากวัดพระสี่ดิริยาบถไปทางทิศเหนือ ประมาณ 100 เมตร สันนิษฐานว่าใช้เวลาสร้างถึง 2 สมัย คือ สมัยสุโขทัย และสมัยอยุธยา ผังรวมของวัดแบ่งเขตพุทธาวาสให้อยู่ในกลุ่มกลาง ล้อมรอบด้วยเขตสังฆาวาส หรือ กุฏิสงฆ์ โดยมีพระเจดีย์ฐานสี่เหลี่ยมมีซุ้มทั้ง 4 ด้าน เป็นประธานด้านหน้า เป็นพระอุโบสถขนาดใหญ่
- วัดช้างรอบ เป็นวัดที่สร้างยนยอดเนิน มีพระเจดีย์ทรงลังกา ซึ่งยอดหักพังหมดแล้ว มีบันไดทางขึ้นทั้ง 4 ด้าน มีชั้นฐานลานประทักษิณ ประดับด้วยช้างทรงเครื่องครึ่งตัว จำนวน 68 เชือก ระหว่างช้างแต่ละเชือกมีภาพปั้นรูปลายพรรณพฤกษาในพระพุทธศาสนา เช่น ต้นโพธิ์ และต้นสาละ เป็นต้น
- วัดอาวาสใหญ่ มีเจดีย์แปดเหลี่ยมเป็นประธาน ด้านหน้าเป็นวิหาร ฐานสูงมีทางขึ้น 3 ด้าน มีเจดีย์รายรอบ ด้านหน้าสุดนอกเขตกำแพงแก้วมีบ่อน้ำใหญ่ เรียก "บ่อสามแสน" เพราะน้ำในบ่อนี้ไม่เคยแห้ง
- วัดช้าง เป็นวัดที่มีคูน้ำล้อมรอบ มีเจดีย์ทรงระฆังเป็นประธานสานสี่เหลี่ยม มีช้างล้อมรอบ 16 เชือก มีเจดีย์รายวิหารจตุรมุข และกำแพงล้อมรอบ
- ที่ทำการหน่อยศิลปากร ประจำจังหวัดกำแพงเพชร ตั้งอยู่เลยวัดพระแก้วไปตามเส้นทางกำแพงเพชร ตั้งอยู่เลยวัดพระแก้วไปตามเส้นทางกำแพงเพชร - พรานกระต่าย มีทางแยกเข้าไปทางซ้ายมือ ตรงประตูสะพานโคม ประมาณ 300 เมตร เป็นหน่วยงานที่รับผิดชอบการบูรณะขุดแต่งอุทยานประวัติศาสตร์กำแพงเพชร ภายในที่ทำการหน่วยจะมีแผนผังอุทยานฯ ที่สามารถทำให้เข้าใจการแบ่งส่วนพื้นที่โบราณสถานได้อย่างชัดเจน
- พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ ตั้งอยู่ที่สถถปิ่นดำริห์ เป็นที่แสดงโบราณวัตถุ และศิลปะวัตถุสมัยต่าง ๆ อาิทิเช่น ศิลปทวารวดี ศิลปลพบุรี ศิลปรัตนโกสินทร์ โบราณวัตถุส่วนมาก เป็นลวดลายปูนปั้น และ ลวดลายดินเผา เศียรพระพุทธรูป เครื่องสังคโลก ปูนปั้นรูปยักษ์ เทวดา และ มนุษย์ ซึ่งใช้ประดับฐานเจดีย์ หรือ ติดตั้งวิหาร
- พิพิธภัณฑสถานจังหวัดกำแพงเพชรเฉลิมพระเกียรติ อยู่ติดกับพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติกำแพงเพชร ภายในเขตกำแพงเมืองเก่าของจังหวัดกำแพงเพชร สร้างด้วยไม้สักเป็นเรือนไทยหมู่ แลลเรือนไทยภาคกลาง พิพิธภัณฑสถานจังหวัดกำแพงเพชรฯ แบ่งออกเป็น 3 ส่วน คือ ส่วนนองประวัติศาสตร์เมือง ส่วนของมรดกดีเด่น เช่น หินอ่อน แหล่งน้ำัน และ ส่วนของชาติพันธุ์วิทยา แสดงถึงชนเผ่าต่าง ๆ เช่น มูเซอร กะเหรี่ยง ลีซอ การละล่นพื้นบ้าน เป็นต้น มีห้องโสตทัศนูปกรณ์ และ นิทรรศการเฉลิมพระเกียรติ โดยใช้ระบบมัลติมีเดีย
- สิริจิตอุทยาน เป็นสวนสาธารณะเอนกประสงค์ริมฝั่งแม่น้ำปิง มีเนื้อที่ 170 ไร่ ประกอบด้วยสนามกำฬาประเภทต่าง ๆ และสวนไม้ดอกไม้ประดับปลูกไว้สวยงาม เหมาะแก่การพักผ่อนหย่อนใจ
- หอไตรวัดคูยาง ตั้งอยู่ที่ถนนวิจิตร เขตเทศบาลเมืองกำแพงเพชร เป็นสถาปัตยกรรมสมัยรัตนโกสินทร์ หอไตรนี้สร้างไว้กลางน้ำ และ มีใต้ถุนสูงเพื่อป้องกันปลวก แมลงสาบ และ หนู
- หลวงพ่ออุโมงค์ วัดสว่างอารมณ์ อยู่ในตำบลนครชุม อำเภอเมือง เป็นพระพุทธรูปแบบเชียงแสนขนาดใหญ่ หน้าตักกว้าง 2 เมตร สูงเกือบ 3 เมตร มีพุทธลักษณะที่งดงามยิ่ง เป็นหลักฐานสำคัญประกอบข้อเท็จจริงถึงความสัมพันธ์ระหว่างกำแพงเพชร และ หัวเมืองฝ่ายเหนือ
อำเภอคลองลาน
- อุทยานแห่งชาติน้ำตกคลองลาน ตั้งอยู่ในเขตตำบลคลองลานพัฒนา ตำบลคลองน้ำไหล และตำบลโป่งน้ำร้อน มีเนื้อที่ 187,500 ไร่ มีสภาพป่าที่สมบูรณ์ ประกอบด้วยป่าเต็งรัง ป่าดงดิบแล้ง และป่า เบญจพรรณ สัตว์ป่านานาชนิดไม่น้อยกว่า 265 ชนิด 81 วงศ์ เป็นป่าต้นน้ำของลำน้ำหลายสาย ช่วงเวลาที่เหมาะจะเดินทางมาท่องเที่ยว คือ ช่วงเดือน พฤศจิการยน - เดือนกุมภาพันธ์
สถานที่ท่องเที่ยวที่น่าสนใจภายในอุทยานฯ ได้แก่
** น้ำตกคลองลาน เป็นน้ำตกขนาดใหญ่ ไหลลงมาจากหน้าผาสูง 100 เมตร
** น้ำตกคลองน้ำไหล (น้ำตกปางควาย) เป็นน้ำตกขนาดกลาง มี 9 ชั้น ไหลจากหน้าผาสูง 60 เมตร แก่งเกาะร้อย สามารถล่องแก่งได้ ความยากในการล่องอยู่ระดับ 2 - 3
การเดินทาง ใช้ทางหลวงหมายเลข 1 ผ่านจังหวัดนครสวรรค์ ก่อนถึงจังหวัดกำแพงเพชร บริเวณหลัก กม.ที่ 338 เลี้ยวซ้ายที่ตลาดบ้านคลองไม้ลายไปตามถนนสายคลองไม้ลาย - อุ้มผาง ระยะทาง 46 กิโลเมตร ถึงบริเวณสี่แยกตลาดคลองลานแยกขวามือไปอีก 4 กิโลเมตร
- อุทยานแห่งชาติแม่วงก์ มีพื้นที่ครอบคลุม 2 จังหวัด คือ จังหวัดกำแพงเพชร และจังหวัดนครสวรรค์ มีเนื้อที่ประมาณ 558750 ป่าส่วนใหญ่ของอุทยาน ประกอบด้วยป่าเบจพรรณ ป่าดงดิบ และป่าเต็งรัง มีพันธุ์ไม้ที่สำคัญ และมีค่ามากมาย นอำจากนี้ยังมีสัตว์ป่าที่หายาก และนกต่าง ๆ มากกว่า 305 ชนิด จาก 53 วงศ์ ซึ่งนกบางชนิดพบเพียงไม่กี่แห่งในประเทศไทย ช่วงที่เหมาะแก่การท่องเที่ยวมากที่สุด คือ ฤดูหนาว ระหว่างเดือนพฤศจิกายน - กุมภาพันธุ์
สถานที่ท่องเที่ยวที่น่าสนใจภายในอุทยานฯ ได้แก่
- แก่งผานางคอย เป็นแก่งหินลำห้อยคลองขลุง
- น้ำตกผานางคอย เป็นน้ำตกเล็ก ๆ มี 4 ชั้น จุดชมวิว กม. ที่ 81 ช่วงเย็น กม. ที่ 93 เป็นที่ดูพระอาทิตย์ตกได้อย่างสวยงามอีกจุดหนึ่ง
- ยอดเขาโมโกจู เป็นยอดเขาที่สูงที่สุดในอุทยานแห่งชาติแม่วงก์ ช่วงที่จะเปิดให้เดินขึ้นยอดเขาโมโกจู คือ เดือนพฤศจิกาย - กุมภาพันธุ์
- น้ำตกแม่กระสา เป็นน้ำตกขนาดใหญ่ มี 9 ชั้น น้ำตกแม่รีวา มี 5 ชั้น น้ำตกแม่กี น้ำตกนางนวล และน้ำตกเสือโคร่ง
นอกจากนั้น อุทยานฯ ยังมีเส้นทางศึกษาธรรมชาติอุทยานแม่วงก์ มีบ้านพัก และสถานที่กางเต็นท์ไว้บริการนักท่องเที่ว
การเดินทาง จากกรุงเทพฯ ไปตามทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 1 เลี้ยวซ้าย กม. ที่ 338 เข้าทางหลวงหมายเลข 1117 อำเภอคลองลานจากสี่แยกคลองลาน ใช้เส้นทางคลองลาน - อุ้มผาง ประมาณ 16 กิโลเมตร ถึงที่ทำการอุทยาน
- ศูนย์ส่งเสริมหัตถกรรมเครื่องเงินชาวเขา ตั้งอยู่ที่หมู่ 9 บ้านคลองเตย เส้นทางคลองลาน - อุ้มผาง กม. 42 ศูนย์นี้จะจำหน่ายเครื่องเงินฝีมือชาวเขาเผ่าเย้า เช่น สร้อยข้อมือ กำไล แหวน สามารถเลือกชมและซื้อได้ที่ศูนย์ส่งเสริมหัตถกรรมฯ
กิ่งอำเภอโกสัมพีนคร
- อุทยานแห่งชาติคลองวังเจ้า ห่างจากตัวเมือง 70 กิโลเมตร เป็นผืนป่าที่สมบูรณ์ มีเนื้อที่ 466875 ไร่ มีไม้สักที่ขึ้นเองตามธรรมชาติอย่างหนาแน่น มีน้ำตกที่สวยงามน่าท่องเที่ยวหลายแห่ง อุทยานฯ มีสถานที่น่าสนใจ อาทิน้ำตกคลองวังเจ้า สูง 20 เมตร น้ำตกคลองสมอกล้วย มี 4 ชั้น จุดชมวิวผาตั้ง อยู่ริมทางที่จะไปหมู่บ้านโละโคะ ชมพระอาทิตย์ลับทิวเขาได้ โป่งแก๊สธรรมชาติมี 2 แห่ง คือ น้ำตกคลองโป่ง มี 4 ชั้น เป็นน้ำตกหินชนวน สูง 100 เมตร น้ำตกเต่าดำ มี 2 ชั้น เป็นน้ำตกที่น้ำไหลดิ่งลงมาจากหน้าผา แต่ละชั้นสูง 200 เมตร เส้นทางเดินเท้า ศึกษาธรรมชาติ "สวนไผ่" ระยะทาง 2 กิโลเมตร มีพันธุ์ไผ่กว่า 20 ชนิด ให้ศึกษาค้นคว้า
- อุทยานแห่งชาติคลองวังเจ้า มีบ้านพักและสถานที่กางเต็นท์ ร้านอาหารไว้บริการนักท่องเที่ยว
การเดินทาง จากกรุงเทพฯ ตามทางหลวงหมายเลข 1 เลี้ยวซ้ายมือเข้าบ้านโละโคะ ประมาณ 36 กิโลเมตร เลี้ยวซ้ายตรงสามแยกบ้านเด่นคา ไปตามป้ายอุทยานฯ ประมาณ 21 กิโลเมตร ผ่านวัดหนองแดนอีก 7 กิโลเมตร ถึงที่ทำการอุทยานฯ
- วัดพระธาตุ ตั้งอยู่ด้านทิศตะวันออกของวัดพระแก้ว มีพระเจดีย์ฐานสี่เหลี่ยมเป็นประธาน ล้อมรอบด้วยระเบียงคดที่เชื่อมต่อกับวิหารด้านทิศตะวันออก ที่สองข้างวิหาร มีเจดีย์รายอยู่ข้างละ 1 องค์ มีกำแพงแก้วล้อมรอบ
- สระมน เป็นสระรูปสี่เหลี่ยมกว้างประมาณ 16 เมตร รอบสระมีคันดินคูน้ำล้อมรอบ จากการขุดค้นที่บริเวณนี้พบเศษกระเบื้องมุงหลังคาเครื่องมือเครื่องใช้ และเครื่องประดับ
- ศาลพระอิศวร ตั้งอยู่ด้านหลังศาลจังหวัด สร้างในปี พ.ศ. 2503 เป็นฐานวิหารที่ก่อด้วยศิลาแลง พบองค์พระอิศวร และ พระอุมาเป็นหลักฐานทางประวัติศาสตร์ที่สำคัญ ซึ่งจารึกที่ฐาน ทำให้ทราบถึงสภาพของสังคมในสมัยพระบรมราชาธิราช เมื่อปี พ.ศ.2053
- กำแพงเมืองกำแพงเพชร เป็นกำแพงชั้นเดียว สร้างเป็นเชิงเทิน มี 2 ตอน ตอนล่างเป็นมูลดินสูงขึ้นไป 3 - 4 เมตร ตอนบนก่อด้วยศิลาแลง เป็นเชิงเทินมีใบเสมา และเจาะตรงใบเสมาไว้สำหรับมองข้าศึก
โบราณสถานบริเวณนครชุม หรือ ฝั่งตะวันตกของแม่น้ำปิง
- วัดพระบรมธาตุ ตั้งอยู่ในกลางเมืองนครชุม เป็นเจดีย์ที่เจ้าพระยาลิไทเสด็จมาสถาปนาและบรรจุพระบรมสารีริกธาตุไว้ เมื่อ พ.ศ. 1900 เดิมเป็นเจดีย์ทรงพุ่มข้าวบิณฑ์ 3 องค์ ตั้งอยู่บนฐานเดียวกัน ต่อมาพ่อค้าไม้ชาวกะเหรี่ยงได้ปฎิสังขรณ์เป็นเจดีย์แบบพม่าดังที่ปรากฎเมื่อ 80 - 90 ปีมาแล้ว
- วัดซุ้มกอ เป็นวัดขนาดเล็ก อยู่ทางทิศใต้ของเมืองนครชุมเจดีย์ ประธานเป็นเจดีย์ฐาน 8 เหลี่ยม มีองค์ระฆังแบบลังกา วัดนี้เคยขุดพบพระเครื่อง "ซุ้มกอ" เป็นจำนวนมาก ด้านหน้าของเจดีย์ประธาน มีวิหารเล็ก ๆ 1 หลัง
- กำแพงป้อมทุ่งเศรษฐี ตั้งอยู่ริมถนนพหลโยธิน ก่อนถึงตัวเมืองกำแพงเพชรเล็กน้อย ลักษณะเป็นป้อมปราการที่ก่อด้วยศิลาแลง รูปสี่เหลี่ยมสูงประมาณ 6 เมตร มีประตูทางเข้าตรงกลางป้อม 4 ด้าน ด้านในของป้อมมีเชิงเทินตรงฐานป้อมใต้เชิงเทินเป็นห้องมีทางเดินติดต่อกันได้ ตรงมุมมีีป้อมยื่นออก 4 มุม มีรูมองอยู่ติดกับพื้น แต่ด้านทิศเหนือถูกรื้อออกเสียด้านหนึ่ง
- วัดเจดีย์กลางทุ่ง ตั้งอยู่ตรงข้ามกับสถานีขนส่งกำแพงเพชร ก่อสร้างด้วยอิฐ มีวิหารและเจดีย์ทรงดอกบัวตูม เป็นเจดีย์ประธานลักษณะศิลปะเป็นแบบสุโขทัย
- วัดหนองพิกุล เป็นวัดสำคัญของเมืองนครชุม ส่วนหลังคาไม่ปรากฎให้เห็น แต่ผนังที่เหลืออยู่ในสภาพสมบูรณ์ ก่อด้วยอิฐ ฉาบปูน มีลวดลายประดับเป็นโบราณสถานที่ได้รับอิทธิพลจากลังกา
โบราณสถานนอกเมือง หรือเขตอรัญญิก
- วัดพระนอน มีกำแพงศิลาแลงปักล้อมรอบวัดไว้ทั้ง 4 ด้าน ด้านหน้าวัดมีบ่อน้ำสี่เหลี่ยม มีห้องอาบน้ำ และ ศาลาน้ำ ฐานและเสา เป็นศิลาแลง มีทางเท้าปูด้วยศิลาแลง มีโบสถ์ขนาดใหญ่ตั้งอยู่ด้านหน้า ด้านหลังเป็นวิหารพรนอน ก่อสร้างด้วยเสาศิลาแลงขนาดใหญ่ หลักฐานทางประติมากรรมที่พบ คือ ใบเสมารูปเทพพนม พาลีกับ ทรพี สันนิษฐานว่า สลักขึ้นในสมัยอยุธยา
- วัดพระสี่อิริยาบถ หรือ วัดพระยืน วัดนี้มีบ่อน้ำ และที่อาบน้ำอยู่หน้าวัดเช่นเดียวกับวัดพระนอนกำแพง เป็นศิลาแลงปักตั้งล้อม 4 ด้าน ด้านหน้าวัดมีวิหารขนาดใหญ่ยกฐานสูง 2 เมตร มีเสาลูกกรงเป็นศิลาแลงเหลี่ยม และมีทับหลังบนมุขหน้าวิหาร สิ่งสำคัญของวัด ได้แก่ มณฑปจตุรมุข แต่ละทิศ ประดิษฐานพระพุทธรูป 4 ปาง คือ เดิน นั่ง ยืน นอน อยู่โดยรอบทั้ง 4 ทิศ ตามลำดับ ปัจจุบันเหลือเพียงพระยืนขนาดใหญที่สวยงาม พระพักตร์เป็นลักษณะพระพุทธรูปศิลปะสุโขทัยแบบกำแพงเพชร
- วัดพระสิงห์ ถัดจากวัดพระสี่ดิริยาบถไปทางทิศเหนือ ประมาณ 100 เมตร สันนิษฐานว่าใช้เวลาสร้างถึง 2 สมัย คือ สมัยสุโขทัย และสมัยอยุธยา ผังรวมของวัดแบ่งเขตพุทธาวาสให้อยู่ในกลุ่มกลาง ล้อมรอบด้วยเขตสังฆาวาส หรือ กุฏิสงฆ์ โดยมีพระเจดีย์ฐานสี่เหลี่ยมมีซุ้มทั้ง 4 ด้าน เป็นประธานด้านหน้า เป็นพระอุโบสถขนาดใหญ่
- วัดช้างรอบ เป็นวัดที่สร้างยนยอดเนิน มีพระเจดีย์ทรงลังกา ซึ่งยอดหักพังหมดแล้ว มีบันไดทางขึ้นทั้ง 4 ด้าน มีชั้นฐานลานประทักษิณ ประดับด้วยช้างทรงเครื่องครึ่งตัว จำนวน 68 เชือก ระหว่างช้างแต่ละเชือกมีภาพปั้นรูปลายพรรณพฤกษาในพระพุทธศาสนา เช่น ต้นโพธิ์ และต้นสาละ เป็นต้น
- วัดอาวาสใหญ่ มีเจดีย์แปดเหลี่ยมเป็นประธาน ด้านหน้าเป็นวิหาร ฐานสูงมีทางขึ้น 3 ด้าน มีเจดีย์รายรอบ ด้านหน้าสุดนอกเขตกำแพงแก้วมีบ่อน้ำใหญ่ เรียก "บ่อสามแสน" เพราะน้ำในบ่อนี้ไม่เคยแห้ง
- วัดช้าง เป็นวัดที่มีคูน้ำล้อมรอบ มีเจดีย์ทรงระฆังเป็นประธานสานสี่เหลี่ยม มีช้างล้อมรอบ 16 เชือก มีเจดีย์รายวิหารจตุรมุข และกำแพงล้อมรอบ
- ที่ทำการหน่อยศิลปากร ประจำจังหวัดกำแพงเพชร ตั้งอยู่เลยวัดพระแก้วไปตามเส้นทางกำแพงเพชร ตั้งอยู่เลยวัดพระแก้วไปตามเส้นทางกำแพงเพชร - พรานกระต่าย มีทางแยกเข้าไปทางซ้ายมือ ตรงประตูสะพานโคม ประมาณ 300 เมตร เป็นหน่วยงานที่รับผิดชอบการบูรณะขุดแต่งอุทยานประวัติศาสตร์กำแพงเพชร ภายในที่ทำการหน่วยจะมีแผนผังอุทยานฯ ที่สามารถทำให้เข้าใจการแบ่งส่วนพื้นที่โบราณสถานได้อย่างชัดเจน
- พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ ตั้งอยู่ที่สถถปิ่นดำริห์ เป็นที่แสดงโบราณวัตถุ และศิลปะวัตถุสมัยต่าง ๆ อาิทิเช่น ศิลปทวารวดี ศิลปลพบุรี ศิลปรัตนโกสินทร์ โบราณวัตถุส่วนมาก เป็นลวดลายปูนปั้น และ ลวดลายดินเผา เศียรพระพุทธรูป เครื่องสังคโลก ปูนปั้นรูปยักษ์ เทวดา และ มนุษย์ ซึ่งใช้ประดับฐานเจดีย์ หรือ ติดตั้งวิหาร
- พิพิธภัณฑสถานจังหวัดกำแพงเพชรเฉลิมพระเกียรติ อยู่ติดกับพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติกำแพงเพชร ภายในเขตกำแพงเมืองเก่าของจังหวัดกำแพงเพชร สร้างด้วยไม้สักเป็นเรือนไทยหมู่ แลลเรือนไทยภาคกลาง พิพิธภัณฑสถานจังหวัดกำแพงเพชรฯ แบ่งออกเป็น 3 ส่วน คือ ส่วนนองประวัติศาสตร์เมือง ส่วนของมรดกดีเด่น เช่น หินอ่อน แหล่งน้ำัน และ ส่วนของชาติพันธุ์วิทยา แสดงถึงชนเผ่าต่าง ๆ เช่น มูเซอร กะเหรี่ยง ลีซอ การละล่นพื้นบ้าน เป็นต้น มีห้องโสตทัศนูปกรณ์ และ นิทรรศการเฉลิมพระเกียรติ โดยใช้ระบบมัลติมีเดีย
- สิริจิตอุทยาน เป็นสวนสาธารณะเอนกประสงค์ริมฝั่งแม่น้ำปิง มีเนื้อที่ 170 ไร่ ประกอบด้วยสนามกำฬาประเภทต่าง ๆ และสวนไม้ดอกไม้ประดับปลูกไว้สวยงาม เหมาะแก่การพักผ่อนหย่อนใจ
- หอไตรวัดคูยาง ตั้งอยู่ที่ถนนวิจิตร เขตเทศบาลเมืองกำแพงเพชร เป็นสถาปัตยกรรมสมัยรัตนโกสินทร์ หอไตรนี้สร้างไว้กลางน้ำ และ มีใต้ถุนสูงเพื่อป้องกันปลวก แมลงสาบ และ หนู
- หลวงพ่ออุโมงค์ วัดสว่างอารมณ์ อยู่ในตำบลนครชุม อำเภอเมือง เป็นพระพุทธรูปแบบเชียงแสนขนาดใหญ่ หน้าตักกว้าง 2 เมตร สูงเกือบ 3 เมตร มีพุทธลักษณะที่งดงามยิ่ง เป็นหลักฐานสำคัญประกอบข้อเท็จจริงถึงความสัมพันธ์ระหว่างกำแพงเพชร และ หัวเมืองฝ่ายเหนือ
อำเภอคลองลาน
- อุทยานแห่งชาติน้ำตกคลองลาน ตั้งอยู่ในเขตตำบลคลองลานพัฒนา ตำบลคลองน้ำไหล และตำบลโป่งน้ำร้อน มีเนื้อที่ 187,500 ไร่ มีสภาพป่าที่สมบูรณ์ ประกอบด้วยป่าเต็งรัง ป่าดงดิบแล้ง และป่า เบญจพรรณ สัตว์ป่านานาชนิดไม่น้อยกว่า 265 ชนิด 81 วงศ์ เป็นป่าต้นน้ำของลำน้ำหลายสาย ช่วงเวลาที่เหมาะจะเดินทางมาท่องเที่ยว คือ ช่วงเดือน พฤศจิการยน - เดือนกุมภาพันธ์
สถานที่ท่องเที่ยวที่น่าสนใจภายในอุทยานฯ ได้แก่
** น้ำตกคลองลาน เป็นน้ำตกขนาดใหญ่ ไหลลงมาจากหน้าผาสูง 100 เมตร
** น้ำตกคลองน้ำไหล (น้ำตกปางควาย) เป็นน้ำตกขนาดกลาง มี 9 ชั้น ไหลจากหน้าผาสูง 60 เมตร แก่งเกาะร้อย สามารถล่องแก่งได้ ความยากในการล่องอยู่ระดับ 2 - 3
การเดินทาง ใช้ทางหลวงหมายเลข 1 ผ่านจังหวัดนครสวรรค์ ก่อนถึงจังหวัดกำแพงเพชร บริเวณหลัก กม.ที่ 338 เลี้ยวซ้ายที่ตลาดบ้านคลองไม้ลายไปตามถนนสายคลองไม้ลาย - อุ้มผาง ระยะทาง 46 กิโลเมตร ถึงบริเวณสี่แยกตลาดคลองลานแยกขวามือไปอีก 4 กิโลเมตร
- อุทยานแห่งชาติแม่วงก์ มีพื้นที่ครอบคลุม 2 จังหวัด คือ จังหวัดกำแพงเพชร และจังหวัดนครสวรรค์ มีเนื้อที่ประมาณ 558750 ป่าส่วนใหญ่ของอุทยาน ประกอบด้วยป่าเบจพรรณ ป่าดงดิบ และป่าเต็งรัง มีพันธุ์ไม้ที่สำคัญ และมีค่ามากมาย นอำจากนี้ยังมีสัตว์ป่าที่หายาก และนกต่าง ๆ มากกว่า 305 ชนิด จาก 53 วงศ์ ซึ่งนกบางชนิดพบเพียงไม่กี่แห่งในประเทศไทย ช่วงที่เหมาะแก่การท่องเที่ยวมากที่สุด คือ ฤดูหนาว ระหว่างเดือนพฤศจิกายน - กุมภาพันธุ์
สถานที่ท่องเที่ยวที่น่าสนใจภายในอุทยานฯ ได้แก่
- แก่งผานางคอย เป็นแก่งหินลำห้อยคลองขลุง
- น้ำตกผานางคอย เป็นน้ำตกเล็ก ๆ มี 4 ชั้น จุดชมวิว กม. ที่ 81 ช่วงเย็น กม. ที่ 93 เป็นที่ดูพระอาทิตย์ตกได้อย่างสวยงามอีกจุดหนึ่ง
- ยอดเขาโมโกจู เป็นยอดเขาที่สูงที่สุดในอุทยานแห่งชาติแม่วงก์ ช่วงที่จะเปิดให้เดินขึ้นยอดเขาโมโกจู คือ เดือนพฤศจิกาย - กุมภาพันธุ์
- น้ำตกแม่กระสา เป็นน้ำตกขนาดใหญ่ มี 9 ชั้น น้ำตกแม่รีวา มี 5 ชั้น น้ำตกแม่กี น้ำตกนางนวล และน้ำตกเสือโคร่ง
นอกจากนั้น อุทยานฯ ยังมีเส้นทางศึกษาธรรมชาติอุทยานแม่วงก์ มีบ้านพัก และสถานที่กางเต็นท์ไว้บริการนักท่องเที่ว
การเดินทาง จากกรุงเทพฯ ไปตามทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 1 เลี้ยวซ้าย กม. ที่ 338 เข้าทางหลวงหมายเลข 1117 อำเภอคลองลานจากสี่แยกคลองลาน ใช้เส้นทางคลองลาน - อุ้มผาง ประมาณ 16 กิโลเมตร ถึงที่ทำการอุทยาน
- ศูนย์ส่งเสริมหัตถกรรมเครื่องเงินชาวเขา ตั้งอยู่ที่หมู่ 9 บ้านคลองเตย เส้นทางคลองลาน - อุ้มผาง กม. 42 ศูนย์นี้จะจำหน่ายเครื่องเงินฝีมือชาวเขาเผ่าเย้า เช่น สร้อยข้อมือ กำไล แหวน สามารถเลือกชมและซื้อได้ที่ศูนย์ส่งเสริมหัตถกรรมฯ
กิ่งอำเภอโกสัมพีนคร
- อุทยานแห่งชาติคลองวังเจ้า ห่างจากตัวเมือง 70 กิโลเมตร เป็นผืนป่าที่สมบูรณ์ มีเนื้อที่ 466875 ไร่ มีไม้สักที่ขึ้นเองตามธรรมชาติอย่างหนาแน่น มีน้ำตกที่สวยงามน่าท่องเที่ยวหลายแห่ง อุทยานฯ มีสถานที่น่าสนใจ อาทิน้ำตกคลองวังเจ้า สูง 20 เมตร น้ำตกคลองสมอกล้วย มี 4 ชั้น จุดชมวิวผาตั้ง อยู่ริมทางที่จะไปหมู่บ้านโละโคะ ชมพระอาทิตย์ลับทิวเขาได้ โป่งแก๊สธรรมชาติมี 2 แห่ง คือ น้ำตกคลองโป่ง มี 4 ชั้น เป็นน้ำตกหินชนวน สูง 100 เมตร น้ำตกเต่าดำ มี 2 ชั้น เป็นน้ำตกที่น้ำไหลดิ่งลงมาจากหน้าผา แต่ละชั้นสูง 200 เมตร เส้นทางเดินเท้า ศึกษาธรรมชาติ "สวนไผ่" ระยะทาง 2 กิโลเมตร มีพันธุ์ไผ่กว่า 20 ชนิด ให้ศึกษาค้นคว้า
- อุทยานแห่งชาติคลองวังเจ้า มีบ้านพักและสถานที่กางเต็นท์ ร้านอาหารไว้บริการนักท่องเที่ยว
การเดินทาง จากกรุงเทพฯ ตามทางหลวงหมายเลข 1 เลี้ยวซ้ายมือเข้าบ้านโละโคะ ประมาณ 36 กิโลเมตร เลี้ยวซ้ายตรงสามแยกบ้านเด่นคา ไปตามป้ายอุทยานฯ ประมาณ 21 กิโลเมตร ผ่านวัดหนองแดนอีก 7 กิโลเมตร ถึงที่ทำการอุทยานฯ
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น